The following descriptions are available for this manuscript

  • Scarpatetti Beat Matthias von, Die Handschriften der Stiftsbibliothek St. Gallen, Bd. 1: Abt. IV: Codices 547-669: Hagiographica, Historica, Geographica, 8.-18. Jahrhundert, Wiesbaden 2003, S. 44-48.
    (Standard description, currently displayed)
  • Scherrer Gustav, Verzeichniss der Handschriften der Stiftsbibliothek von St. Gallen, Halle 1875, S. 178-179.
    Show additional description
St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 561
Creative Commons License

Scarpatetti Beat Matthias von, Die Handschriften der Stiftsbibliothek St. Gallen, Bd. 1: Abt. IV: Codices 547-669: Hagiographica, Historica, Geographica, 8.-18. Jahrhundert, Wiesbaden 2003, S. 44-48.

Manuscript title: Viten der Apostel und altrömischer Heiliger / St.gallische Predigten
Date of origin: 9./10. und 11.Jh.
Former shelfmark: S. n. 112
Support: Pergament. Sehr starkes, regelmässiges Ziegenpergament mittlerer Qualität.
Extent: 3-210 Seiten
Format: 29,5 x 22 (und var.)
Foliation: Bleistiftpaginierung I. v. A. 3-210.
Collation: Ein nicht zur ersten Lage gehöriges Vorsatzblatt muss nachträglich abhanden gekommen sein. Der Hauptteil I besteht aus Quaternionen, ausser 6III19-78. p. 71 /74 ein zusammengesetzter Bogen, IV[ -1]95-108. Der Teil II ist ein II185-200, der Teil III ein III[-1]201-210,
Condition: Nach p. 100 ein Bogen halb beschnitten, das dieser Lage vorhergehende Blatt p. 93/94 ist unten beschnitten, ebenso diejenigen p. 125/126 und 173/174. Ab p. 169-184 in der obern Hälfte schwere Feuchtigkeitsschäden. Nach p. 210 Bogen halb beschnitten.
Page layout: Ganzer Band einspaltig.
Binding: Einband 15. Jh., helles Leder auf Holz, einfache Streicheisenlinien. Zwei Lederschliessen HD/VD verloren, ebenso ehem. Spiegelblatt vorne. Zeitgenössische Notiz p. 200 (s.o.), eine solche des 15. Jhs. p. 94. Tintenspuren (wohl der ehem. Spiegelblätter) eines theol. Textes in Carolina auf den nun offenen Deckelinnenseiten. Pergament-Titelschild auf Vorderdeckel: Passiones omnium apostolorum, Hand des 15. Jhs. Papierener Conspectus Pius Kolb, ergänzt von Franz Buchegger, aufgeklebt Innenseite VD.
Contents:
Der Band besteht aus einem Hauptteil des 9./10.Jhs., I p. 3-184 und zwei angefügten späteren Teilen des 11.Jhs., II p. 185-200 und III p. 201-210.
Provenance of the manuscript: In StiBSG vielleicht bald nach Entstehung, spätestens aber seit dem 16. Jh., Stempel D. B. p. 200. Besitzeintrag p. 3: Liber S. Gallj, Hand des 18. Jhs. Alte Signatur S. n. 112. Scherrer (1875), gefolgt von Bruckner (zit. s. u., vgl. Weidmann, p. 411), identifiziert mit Kat. von 1461: nicht auszuschliessen, doch zu summarisch.
Bibliography:
  • Bruckner, Scriptoria III (1938), p. 109 und Reg. XIV (1978), p. 160;
  • Levison, Conspectus, in: MGH Merov. 7 (1920/1979), p. 679, Nr. 720;
  • Scarpatetti, Schreiberzuweisungen (1995), p. 51;
  • Bischoff, Handschriftenarchiv (1997), p. 187.
Codicological unit: Teil I
Page layout: Teil I, p. 3-184, 21,5 x 14,5, 31 Z., p. 43-94 unregelmässige Einrichtung, bis 34 Z., p. 137-184 15 x 22,5, 34 Z. Blindlinierung, Zirkellöcher; dieser Teil ist wohl nicht im dt. Raum beheimatet, obwohl der Band bei Bruckner figuriert.
Writing and hands: Im Teil I schreibt eine grössere Gruppe von Händen des 9./10.Jhs., die sich kontinuierlich ablösen, vgl. von den zahlreichen Zäsuren etwa p. 22/23, 34, 45, 60/61, 67, 78/79, 98/99, 105, 113, 136/137, teilweise sind Schülerhände nicht auszuschliessen.
Decoration: Teil I: Nur leicht verzierte Init. orn., Titel in roter Rustica, stark abgedunkelt. Zahlreiche Korrekturen.
Contents:
  • 3-20 Passio apostolorum Petri et Pauli
    Filiation: BHL ähnlich 6570 und 6571; Ed. R. A. Lipsius, Acta Apostolorum Apocrypha. Acta Petri et Pauli, Leipzig 1891 (Repr. 1959), im riesigen App. unsere Hs. p. LXXV als A von vielen; Dieter Schaller, Die Paulus-Sequenz Ekkeharts I. von St. Gallen, in: Ders., Studien zur lateinischen Dichtung des Frühmittelalters, Stuttgart 1995, p. 197-235, unsere Hs. p. 230. Vide Cod. 610, p. 133.
  • 20-27 Passio Andreae apostoli
    Filiation: BHL 428; Vide Cod. 559, p. 128; 610, 161a.
  • 27-28 Passio Iacobi [minoris] apostoli fratris domini
    Filiation: BHL 4093.
  • 28-30 Passio Philippi apostoli
    Filiation: BHL 6814; Vide Cod. 610, p. 190b.
  • 30-37 Passio Iacobi [maioris] apostoli fratris Iohannis
    Filiation: BHL 4057; Vide Cod. 610, p. 140a.
  • 37-52 Passio Thomae apostoli
    Filiation: BHL 8136; Vide Cod. 610, p. 164b, dort jedoch Text BHL 8140.
  • 52-59 Passio Bartholomei apostoli
    Filiation: BHL 1002; Vide Cod. 610, p. 143b; ferner LA (s. allg. Reg.).
  • 60-70 Passio lohannis apostoli
    Filiation: BHL 4320; Vide Cod. 610, p. 176b, dort jedoch Text BHL 4316.
  • 70-82 Passio Mathei apostoli
    Filiation: BHL 5690; Vide Cod. 610, p. 148a.
  • 82-93 Passio Symonis [chananei] et Iude zelotis apostolorum
    Filiation: BHL 7749-7751; Vide Cod. 610, p. 155a.
  • 94 leer, ausser Federproben des 9./10. und 13./14. Jhs.
  • 95-111 [Cassiodorus: Excerpta Historiae tripartitae]
    Filiation: Ed. W Jacob/R. Hanslik, Cassiodori Historia Ecclesiastica Tripartita, CSEL LXXI (1952), Exzerpte im Wesentlichen aus den Büchern I und XI, von uns identifizierte Partien Lib. I, Cap. 2, p. 9-19, XI, p. 646-656.
  • 111-134 [Ps.-Amphilochius: ] [Vita, miracula et exempla] sancti Basilii [cum relationibus sanctorum patrum]
    Filiation: BHL 1023; PL 73, col. 293-312, mit sehr starken Abweichungen; Vide Cod. 566, p. 157, identisch mit unserer Hs., so auch Robert Nostiz-Rieneck (s. Cod. 566), p. 35; vide ferner LA (s. allg. Reg.).
  • 134-137 Reversio [i. e. Exaltatio] sanctae crucis
    Filiation: BHL 4178.
  • 137-139 Passio sanctae Eulaliae martyris
    Filiation: BHL 2696 mit Nov.Suppl. (1986), 2696d, unter Hinweis auf unsere Hs., vgl. ibid. Moretus(1911).
  • 139-152 Vita sanctae Genovevae
    Filiation: BHL 3334f.; CPL 2104 (Lit.); MGH Merov. 3 (1896/1977), p. 215-238, unsere Hs. p. 209 als Nr. 2a von 13.
  • 152-162 Passio sancti Eustachii martyris
    Filiation: BHL 2760; Wilhelm Meyer in: Nachrichten d. Kgl. Ges. d. Wissensch. Göttingen, phil.-hist. Klasse, 1915, p. 239; Vide Cod. 610, p. 224b.
  • 162-166 Passio sanctae Agnetis virginis
    Filiation: BHL 156; CPL 2159; PL 17, col. 735-742, 813-821, mit divergentem Schlussteil; Vide Cod. 559, p. 69; 610, 243b; ferner LA (s. allg. Reg.).
  • 166-169 Passio sanctae Luciae [recte: Luceiae] virginis
    Filiation: BHL 4980; Vide Cod. 548, p. 167.
  • 169-174 Passio sanctae Agathae virginis
    Filiation: BHL 133; CPL 2159; Vide Cod. 548, p. 149; 559, 82; 610, 250a; ferner LA (s. allg. Reg.).
  • 174-176 Passio sanctae Columbae virginis
    Filiation: BHL 1895.
  • 177-184 [Venantius Fortunatus: ] Vita beatae Radegundis
    Filiation: BHL 7048; CPL 1042; MGH Merov. 2 (1888/1984), p. 364-395, unsere Hs. p. 361 nach zahlreichen unnummeriert nachgetragen.
Codicological unit: Teil II
Page layout: p. 185-199, 22,5 x 15, 27 Z.
Writing and hands: grosse, statisch wirkende, üppig gegabelte und verknaufte Buchschrift des 11. Jhs. in schwarzer Tinte.
Musical notation: Das Responsorium p. 199 und die Hymnen p. 210 mit Neumen.
Decoration: Rubrizierung.
Contents:
Der folgende Teil (185-210) sind zwei zugefügte Lagen des 12. Jhs. (s.o.), die zweite p. 206ff. ist kleinerformatig.
  • 185-188 [Ps.-Ambrosius: ] [Sermo] de laude [Mariae] virginis celebritas hodiernę diei admonet ut in laude uirginis immorari debeamus …–… ipsa nos sedula prece commendare dignetur in cęlis. Quod ipse praestare seculorum amen.
    Filiation: CPPM 156, mit zahlreicher Lit. und Vermutungen.
  • 188-192 [Beda Venerabilis: Sermo de Beata Maria Virgine]
    Filiation: CPPM 2196.
  • 193-199 [Ps.-] Vualdfridus [Walahfridus] : abbas [Beda Venerabilis] Sermo in festivitate omnium sanctorum
    Filiation: PL 94, Beda Venerabilis: Homiliae Subdititiae, Lib. III, Nr. LXX, col. 450-452; Vide über Scherrer, Verzeichniss (1875), p. 179 und 142 Cod. 433.
  • 199 [Ps.- (?) Beda Venerabilis: ] Responsorium et Versus [in festo Omnium sanctorum, cum neumis]
    Filiation: CPPM 994, mit zahlreicher Lit.; PL 39, col. 2135-2137.
  • 200 Leer ausser Vermerk (s.o.) und Stempel D.B.
Codicological unit: Teil III
Format: Blattmaße 27 x 17,5/18
Page layout: p. 201-210, Schriftspiegel 19,5 x 12,5, 28 Z.
Writing and hands: regelmässige, vertikale, nüchterne, gut lesbare Buchschrift des 11. Jhs. mit weiten Abständen zwischen den Buchstaben. Eine Hand des 12. Jhs. vermerkt auf der freien p. 200: Centum quadmginta quatuor milia qui empti sunt de terra ideo
Decoration: 1-4-zeilige Init., rubriziert.
Contents:
  • 201-210 [Fragmentum Breviarii:] In nativitate domini. Miteingebundenes kleinerformatiges Heft.
    • (201-204) [In primo nocturno.] >Lectiones I-III. Lectio [I] in Esaiam Prophetam< primo tempore alleuiata est terra Zabulon et terra neptalim et nouissimo
    • (204-208) In secundo nocturno. [Lectio IV:] >Sermo beati Maximi episcopi< Audite filii lucisFratres karissimi audite et exultate iusti … [Lectio V et tertius nocturnus desunt]. Lectio VI [Sermo]. Nam qui sunt illi sapientię scientięque thesauri
    • (208-210) [Ad matutinam] Lectiones I-III >Sermo Fulgentii episcopi< Cupientes aliquid de huius diei sollempnitate narrare Lectiones IV-VI. >Sermo Leonis pape< Exultemus in domino dilectissimi et spirituali iocunditate …–… ut eum videre mereamini dominum glorie, in sua maiestate regnantem.
    • (210) [Antiphonae cum neumis] I. Auscultate omnes ubique fideles. 2. Qvem ethera et terra atque mare …–… quem uocauit emanuhel nobiscum deus.
    Filiation: Nr. 2 AH 34, p. 11, Nativ. Domini, mit Angabe des Cod. StiBSG 381; Zur ganzen Hs. Munding, Heiligenleben (1918), Reg. p. 184; Scherrer, Verzeichniss (1875), p. 178 f.