Fribourg/Freiburg, Bibliothèque cantonale et universitaire/Kantons- und Universitätsbibliothek, Ms. L 52

Jurot Romain, Catalogue des manuscrits médiévaux de la Bibliothèque cantonale et universitaire de Fribourg, Dietikon-Zürich 2006, pp. 108-116.

Mit freundlicher Genehmigung des Verlags (Urs Graf Verlag, Dietikon). Das Copyright an der Handschriftenbeschreibung liegt beim Verlag.
Handschriftentitel: Sermones
Entstehungsort: Sud de l'Allemagne (Zurich ?)
Entstehungszeit: début du XVe s.
Beschreibstoff: Papier; filigranes à la tête de bœuf: plusieurs var. dont Piccard II/2, n°9 IX 23 109 (1412-1418) et VIII 80 (1400-1404), à la clef (f.235 /244, 260 /263): Piccard VIII, n° V 23 (1412-1415), et à la lettre S (f. 269 /270): var. Briquet, n° 9040 (1405).
Umfang: 275 f.
Format: 20,5 x 14,5-15 cm
Seitennummerierung: Foliotation du XVe s. à l'encre au verso au milieu de la marge de gouttière: 1-120. 122-130. 132-196. 198-269; nouvelle foliotation au recto à l'encre de Jean Gremaud: 1-141. 141. 142. 142-272, corrigée et complétée au XXe s. au crayon: A. [1-141.] 141bis. [142.] 142bis. [143-272.]
Lagenstruktur: Cahiers: VII13 + IV21 + 3 VI57 + (IV+1)66 + (VI+1)79 + 2 VI103 + (V+l)114 + (VI-1)125 + VI137 + IV143 + V153 + VI161 + (I+1)164 + (V+1)175 + (VII-13)176 + V186 + (VI-1)197 + (VI-2)207 + (VI+2)221 + 3 VI257 + IV265 + (III+1)272. F. 59, 74 (demi-f.), 104, 165, 212 (demi-f.), 216 et 267 encartés. Lacune d'un f. après le 122 (ancien f. 124), sans perte de texte, et après le f. 194 (ancien f. 215), avec perte de texte, de 2 f. après le f. 197 (ancien f. 219-220), de 13 f. après le f. 176 (ancien f. 183-195), avec pertes de texte. Réclame conservée au f. 207v.
Seiteneinrichtung: réglure à l'encre, justification: 16-18 x 10-11 cm, 31-37 longues lignes, 1re ligne de réglure indéterminée.
Schrift und Hände: Cursive livresque de plusieurs mains (changements de main, par exemple f. 8r, 13v, 14r).
Musiknotationen: Au f. 153v, notation musicale sur portées de 4 lignes.
Buchschmuck: Au f. 1r, dessin à la plume rehaussé de rouge, voir ci-dessous, Contenu.
Spätere Ergänzungen: corrections contemporaines interlinéaires, marginales ou sur rasures. Gloses marginales et interlinéaires contemporaines en allemand (par exemple f. 46r, 97r, 126v, 149v).
Add. marg. de 1e main: (109r) Seneca: Dabo egenti ut ipse non egeat Seneca, De beneficiis, lib. 2, cap. 15.
Einband: du XVe s., demi-peau blanche très délabrée sur ais de bois, plat sup. brisé en deux et détaché du corps du ms., 2 fermoirs tombés, départ sur le plat sup, traces de bêlière sur le plat sup. Fonds de cahiers intérieurs constitués de languettes de parchemin: celle entre les f. 269/270 porte: Ich bruder Hans von Gemund prior sanct Augustins ordens , il s'agit de Johannes Gayswegner, de Schwäbisch-Gmünd, prieur à Zurich de 1418 à 1419 et à Tübingen en 1434, voir Helvetia Sacra IV/6, p. 180. Sur le dos dénudé: en tête, pièce de titre en parchemin O... (?) scriptae, XVIIe s., et, par dessus, étiquette de papier dactyl. L52 Sermones varii, XXe s., en queue, 2 étiquettes de papier superposées, celle visible porte la cote au pochoir L52, XXe s. Contregarde sup.: Sermones (fragm.). 1 f. mutilé, parchemin, 20, 5+? x 15 cm, 43+? lignes sur 2 col. de 6,5 cm, textura, XIVe s. //... (?) sit Dominus intuatur tibi ...-... universe ... (?)// Philippus Cancellarius: Schneyer 4, p. 827, n° 125-126. Contregarde inf. constituée d'un acte sur parchemin, 9,5 + ? x 21 cm, daté de Constance, oct. 1397: mandat de l'évêque de Constance concernant Ulrich Branberg, curé de Sarnen, à la suite de l'intervention d'Hermann de Alpersbach, ermite de Saint-Augustin de Zurich.
Inhaltsangabe:
  • F. Ar recouvert d'un f. ms. du XIVe s., papier, 20,5 x 14 cm, 27 longues lignes, cursive livresque. //modo super vicinos
    • >De avaricia< [N]ota quod anima occiditur per avariciam
    • >De accidia< [N]ota quod anima occiditur per accidiamibi et sis//
  • Av >Forma fraternitatis< Add. contemporaine. Formulaire d'admission dans la fraternité des ermites de Saint-Augustin établi par Rudolf Graf, provincial de Rhénanie-Souabe (1408-1430). Plus bas: mention de frater Iohannes, prieur du couvent de Zurich dans l'intitulé d'une lettre fragmentaire : au début du XVe s., il peut s'agir soit de Johannes Werckmeister (1405) soit, plus vraisemblablement, de Johannes Gayswegner (1418-1419), voir Helvetia Sacra IV/6, p. 180.
  • F. 1r Sermo Fecit Moyses labrum eneum (Ex. 38,8). Donec exposiciones conveniunt quia iste erant mulieres devote a mulieribus devotis.
    Au-dessous: dessin à la plume d'un bassin en forme de coupe, 4 bœufs assis à sa base, 3 têtes de lion (?) sur le bassin entouré de 9 miroirs.
    • Mare eneum super lavatorium factum erat ex ere aliquam indecenciam haberent. 7 vers.
  • F. 1v-269v Sermones de tempore et de sanctis (pars aestiva) >In die Pasche< Hec dies quam fecit Dominus (Ps. 117,24). In verbis propositis sacratissima dies …–… Petri et Pauli visitare//
    copie interrompue. Collection de sermons pour le temporal et le sanctoral d'été accompagnés de quelques textes hagiographiques (f. 150v, 254v, 269v) et d'exempla (f. 9r, 49r, 64v, 91v), le tout formant un cycle peu cohérent ponctué de très nombreuses irrégularités chronologiques; le sanctoral peu fourni comporte, entre autres, (f. 107r) la Visitation de la Vierge (fête adoptée en 1397 par les ermites de Saint-Augustin, voir Victor Leroquais, Les bréviaires manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. 1, Paris 1934, p. cx), (f. 144v) S. Augustin (plusieurs sermons), (f. 150v) Ste Monique et (f. 269v) S. Ulric.
    • (1v-2v) >In die Pasche< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 662, n° 318
    • (3r-v) Maria Magdalene (Matth. 28,1). Maria Magdalene ista ceteris premittitur quasi ductrix aliarum …–… precedam vos in Galileam
    • (3v) Add. contemporaine. Bone martires habent in consuetudine quod quando pueros suos offendunt adopta ut placet
    • (4r-5v) Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 662, n° 319-20
    • (6r-7r) >Feria 3a< Stetit Ihesus in medio (Luc. 24,36; Joh. 20,19 et 20,26). Cum secundum Augustinum: In bona pacis omne genus boni gracie …–… nos hic esse etc.
    • (7r-v) Stetit Ihesus in medio (Luc. 24,36; Joh. 20,19 et 26). Cyrillus erecto affectu discipulorum ad visionem Christi …–… principalis eciam consequitur
    • (8r-9r) >In die Pasce< Guibertus de Tornaco Schneyer 2, p. 285, n° 36 (fin différente)
    • (9r) Exemplum Add. contemporaine >De oratione< Quidam miles solebat dicere « Pater noster » quociens cimiterium transivit genibus flexis …–… oracionem solitam etc
    • (9v) >Nota de oracione< Augustinus: Oracio est purus mentis affectus in Deum …–… semper est orandum
    • (10r-12r) >Ewang. de corona spinea< Apprehendit Pylatus (Joh. 19,1). Notandum quod sicut Christus remissus erat ab Herode ad Pylatum …–… requiescamus hic in presenti per graciam et in futuro per gloriam
    • (12r) sur une banderole Ewangelium illud continet in se VI articulos passionis Christi quorum primus flagellacio est …–… trahantur duo documenta
    • (12v) Expositio orationis dominicae >Nota « Pater noster »< Pater noster excelsus in creacioneBloomfield, n° 8781
    • (12v) >Nota quod ad impetracionem gracie< Gracia Domini nostri Ihesu Christi caritas Dei …–… dicamus « Ave Maria »
    • (13v) >De s. Marco vel communis sermo ewangelistarum< [Q]uatuor facies uni (Ez. 1,6). Quia spiritualia et invisibilia nobis ignota sunt …–… adherere Deo bonum est
    • (13v) >Dominica 2a< [O]ves mee vocem (Joh. 10,27). Scriptura sacra statum vite comparat …–… pertulit in corpore ... (?)
    • (14r-15v) >In die Pasche< Antonius Azar de Parma Schneyer 1, p. 312, n° 310 (fin différente)
    • (15v-17v) >In oct. Pasche< [V]enit Ihesus ian[u]is clausis (Joh. 20,26). Cum secundum Augustinum in libro pacis: Omne genus boni gracie …–… planetarum omnes illuminans
    • (18r-19r) >Sermo de dedicacione< Intravit Ihesus in templum (cf. Joh. 2,15). Verba ista morantur intelligenciam …–… templo celesti
    • (19r) Dyonisius in iera[r]chia dicit: Notandum est nobis possibile aliter lucem divinum …–… intelligenciam conspiciuntur
    • (19v-21v) >Dominica 4ta< [V]ado ad eum (Joh. 7, 33). Valent homines peregrinari predicte familie sue …–… qui me confortat
    • (21v) Nota quod Noe tribus vicibus emisit columbam …–… mentis contemplacione
    • (22r-v) >Dominica 2a< [E]go sum pastor bonus (Joh. 10, 14). Nota IIIIor sunt que exiguntur ad officium veri pastoris …–… gaudiorum
    • (23r) >Dominica 3a< Lucas de Bitonto Schneyer 4, p. 57, n° 100 (fin différente) deux tiers du f. bl.
    • (24r-25r) >De ewangelio< Conradus de Brundelsheim Schneyer 1, p. 728, n° 151 (fin différente)
    • (25r-26r) [M]odicum et iam (Joh. 16, 16). Eiciendum quod est duplex status hominum …–… in oracione videtur
    • (26r) [V]ado ad eum (Joh. 16, 5). Nota quod Deus pater fecit more …–… dignum est
    • (26v-27v) >Dominica 4ta de Epiphania [!]< Lucas de Bitonto Schneyer 4, p. 57, n° 102 (fin différente)
    • (27r-v) [V]ado ad eum (Joh. 16,5). Noverit Dominus de eius absencia discipulorum …–… de loco voluptatis
    • (28r) >De Invencione Crucis quere infra alium sermonem « Qui me inveniret »<
    • (28r-29v) Guibertus de Tornaco Schneyer 2, p. 292, n° 118 (fin différente)
    • (30r-v) >Nota ad commendacionem virginis< Egredietur virga (Is. 11, 1). Vidimus quod sine luce torculi non videntur torculia …–… hostia clausa ad discipulos etc.
    • (31r-33r) >Nota sermo de s. Maria quando volueris< Fecit rex Salomon (III Reg. 10, 18). Rex Salomon dixit …–… omnibus gracia etc.
    • (33v) >De S. Spiritu< Schneyer 9, p. 326, n° 63 (fin différente)
    • (34r-36r) >De Georio [= Georgio]< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 662, n° 321 (fin différente);
    • (36r-38v) >De s. Marco< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 662, nos 323-325
    • (38v-44r) >Sequitur de sanctis apostolis Philippi et Iacobi [sic]< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 662, nos 326-328
    • (44r) >Nota super illud ewangelium sensum hystoricum< [E]go sum pastor bonus (Joh. 10, 14). Sciendum dominus Ihesus Christus qui essenciali bonitate solus bonus pastor …–… celestia apperiendo etc.
    • (44v-45v) >Communis sermo quando volueris< [H]onora patrem et matrem (Ex. 20, 12). Licet hoc preceptum ad litteram sic de patre et matre …–… ad apta
    • (46r-47r) >Dominica 2a post Pacha< [E]go sum bonus (Joh. 10, 14). In hoc ewangelio ostendit se Dominus esse bonum pastorem …–… meam contempsisti
    • (47r-48r) [E]go sum pastor bonus (Joh. 10, 14). Pastor dicitur a pascendo sicut unus solet pascere gregem suum …–… resurrectionis eterne. Amen
    • (48v-49r) [E]go sum pastor bonus (Joh. 10, 14). Sicut enim beatus Johannes ex recubitu dominici …–… in auribus meis etc.
    • (49r) >Nota quodam< Quidam cupiens scire hominum condiciones raptus fuit …–… propria domo
      • >Aliud legitur Vitas patrum< Sancto Arsenio ostendit angelus videre tres viros …–… non possunt etc.
    • (49v-52r) >De inventione s. Crucis< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 849, n° 416
    • (52r) Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 663, n° 339 (fin différente)
    • (52v) Quere supra de oratione in primo sexterno
    • (52v-54r) [P]etite et accipietis (Joh. 16, 24). In verbis istis salvator instruens discipulos ad orandum …–… plenum gaudium
    • (54r-55v) >Sequitur de epistula alius sermo< Conradus de Brundelsheim Schneyer p. 728, n° 158
    • (55v-56v) Estote factores (Jac. 1, 22). Iacobus in lectione epistole inducit fideles ad quiescendum …–… circa nos magnam
    • (56v-58v) >In die Ascensionis< Conradus de Brundelsheim Schneyer 1, p. 729, nos 163-164
    • (58v-60v) >Sequitur alius sermo dominice< Cum venerit paraclitus … (Joh. 15, 26)
    • (59r) Notandum quod est gemina processio Spiritus Sancti …–… perhibebit divine
    • (60v-62r) >Sequitur alius sermo de Ascensione< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 663, n° 335 (fin différente)
    • (62v-63r) >Ewang. in die Ascensionis< Recumbentibus XI discipulis (Marc. 16, 14). In cenaculo apparuit illis Ihesus …–… demonia eicient etc.
    • (63r-64v) >Sequitur ewang. infra octavam sancte dominica< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 815, n° 77
    • (64v-65r) >Nota exemplum< Legitur in vita philosophorum quod semel multis prophetis congregatis ceperunt querere ad invicem quomodo bonus homo possuit cognosci …–… in virtutibus
    • (65r) >De Spiritu S.< Simon de Cremona : sermo 39 (extraits) éd. Reutlingen, [Johann Otmar], 26.5.1484. HC 5823. CIBN S-274. F. signés 17ra-rb
    • (65v-66v) >De S. Spiritu< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 663, n° 338 (fin différente, selon une note au bas du f. 66v, la fin se lit au f. 80r)
    • (67r-68v) >De Spiritu S.< [D]e excelso misit ignem (Thren. 1,13). Hodierna festivitas inter alia festa prerogativam optinet …–… integritate sua perduret etc.
    • (68v) >De eodem< Lucas de Bitonto Schneyer 4, p. 59, n° 130 (fin différente)
    • (69r-v) Si quis diligit me (Joh. 8,51). In verbis istis cum omnis scientia dividatur in tres scientias …–… infflammans ipsum ad amorem
    • (69v-72r) [S]i quis diligit me (Joh. 8,51). In verbis istis ostendit vere dilectionis terminum …–… contemplacione et oracione
    • (72v-75r) >Feria 2a< Sic Deus dilexit mundum (Joh.3,16). Quoniam Spiritus Sanctus amor incentivus est …–… steriles fecundet. Amen
    • (75r-77r) >Sequitur feria 3a< Amen dico vobis qui non intrat (Joh. 10,1). Quoniam inter effectus Spiritus Sancti cuius iam dies …–… supernum ovile
    • (77v-82r) >Feria 4ta< Nemo potest venire (Joh. 6,44). Spiritus Sanctus qui est amor divinus …–… predicare dignetur etc.
    • (82v-83v) >Alius sermo de Spiritu S.< [S]ol refulsit (Eccli. 50,7). In verbis istis duo tanguntur: primo presupponit Christi glorificacionem …–… rogemus Dominum etc.
    • (83v-86r) >De s. Trinitate< Tres sunt qui testimonium (I Joh. 5,7). Eiciendum quod festum Trinitatis olim ab ecclesia non fiebat …–… perfidie a qua disperit
    • (86r-87v) >De copore Christi< [O]stendit mihi flumen (Apoc. 22, 1). Lignum vite est Christus quia portat omnia virtute sua …–… claritate gaudebunt
    • (87v-88r) [H]omo quidam fecit cenam (Luc. 14,16). Augustinus 4° de Trinitate cap. 2 sic inquit: Eternus Dei filius vere humane …–… caritatem incorporamur
    • (88v-91v) >Dominica 2 post Penthecosten< Homo quidam fecit cenam (Luc. 14,16). In ewangelio hodierno quo ad moratalitatem tria denotantur …–… mundanorum perducitur etc.
    • (91v) >Exemplum< Nota: legitur de b. Hugone de S. Victore quod magno flagrabat desiderio sancto sacramento videre …–… meritum in te etc.
    • (92r-93r) >Dominica 3a< [G]audium est angelis Dei (Luc. 15,10). In istis verbis tria tanguntur primum est angelorum leticia …–… amorem Dei etc.
    • (93r-v) Simon de Cremona Schneyer (cédérom), n° 34.T42 (fin différente)
    • (93v-94v) Guilelmus de Maillaco Schneyer 2, p. 487, n° 57 (fin différente)
    • (94v-96r) [G]audium est angelis Dei (Luc. 15,10). Penitencia agenda est non solum propter gaudium angelorum …–… incipiant letari
    • (96r) [E]rit enim magnus (Luc. 1,15). Nota quod sunt IIIIor genera hominum quidam sunt magni …–… placet de singulis etc.
    • (96v-98r) >De s. Iohanne Baptista quere alium sermonem infra post sermones s. Augustini< [N]e timeas Zacharia (Luc. 1,13). Verba ista sunt archangeli Gabrielis ad Zachariam patrem Iohannis Baptiste …–… officiis eorum
    • (98v) >4ta dominica< [V]idit Dominus duas naves (Luc. 5,2). Hoc stagnum fuit mare presens seculum …–… nostrum commendamus etc.
    • (99r-101r) >Dominica 4ta. Quere infra in primo folio ultimi sexterni textum et glossam ewangelii< Vidit Dominus duas naves (Luc. 5,2). In verbis istis duo considerantur si ad nos benignissima dignacio …–… animalibus oculatis etc.
    • (101v-102v) >Dominica quinta< Simon de Cremona Schneyer (cédérom), n° 37.T45 (fin différente)
    • (102r-103v) [N]isi habundaverit (Matth. 5,20). In istis verbis Domini omnibus regnum celorum intrare volentibus …–… vobis benedictio etc.
    • (103v-104r) >De s. apostolis Petro et Paulo< Saul et Ionathas (II Reg.1,23). In Saul Paulus in Ionatha Petrus …–… munus tuum
    • (104v) Nisi habundaverit (Matth. 5,20). Solent magistri scolarium habere multitudinem scolarium …–… quam illorum etc.
    • (105r-107r) >De s. Petro et Paulo< Conradus Schneyer (cédérom), n° 96.S46 (fin différente)
    • (107r-109r) >De Visitatione Marie ewang.< Exurgens Maria (Luc. 1, 39). In presenti ewangelio tria nobis dantur intelligere primum est modestus …–… electis suis etc.
    • (109r-110v) >Sermo de s. Ůdalrico ep.< Ab infancia crevit (Job 31, 18). Verba ista ad litteram dictam sunt de beato Iob …–… exuberant beneficia regnante Domino nostro
    • (110v-113v) >Sequitur dominica 6a post Pentecosten< Peregrinus de Oppeln Schneyer 4, p. 556, n° 104
    • (113v-114v) >De eo< Petrus Plank Schneyer (cédérom), n° 111.T65
    • (115r-v) >De epistula precedentis dominice scilicet VIe< [S]i mortui sumus (Rom. 6, 8). Qui Christo non compacitur labores dolores …–… Ihesu Domino nostro
    • (115v-116r) >De s. Christoforo< Jacobus de Voragine: Legenda aurea, cap. 96 éd. Maggioni, p. 663, phrase 2 - p. 668 (abrégé)
    • (116v-117v) >De s. Margaretha< Jacobus de Voragine: Legenda aurea, cap. 89 éd. Maggioni, p. 616-619
    • (117v-119r) >Sequitur de ewang. dominice 7me< Omnis arbor que non facit (Matth. 7, 19). Augustinus libro de vita christiana sic inquit: Non solum a christiano queritur nec Deus solum christianum …–… Deo servire
    • (119v-120v) [R]edde rationem (Luc. 16, 2). Cum secundum Augustinum tot et tantorum simus beneficiorum debitores …–… aliis venerarunt
    • (121r-122r) >De s. Maria scilicet de presentatione in templum< [Q]ue est ista (Cant. 8, 5). Quia facta mirifica solent exprimi verbis …–… ut placet
    • (122v) >De eodem vel... (?)< Johannes Balistarii Schneyer 3, p. 347, n° 161 (fin différente)
    • (123r-124r) >De s. Maria Magdalena< Rogabat Ihesum (Luc. 7, 36). In verbis istis duplex convivium innuitur …–… Deo reddidit
    • (124v-125v) >De s. Iacobo< [A]ccessit ad Ihesum mater (Matth. 20, 20). Moratur loquendo per istam matrem …–… potuit separari etc.
    • (126r-128v) >Dominica 9a< Simon de Cremona: sermo 40 (fin différente) éd. Reutlingen, [Johann Otmar], 26.5.1484. HC 5823.CIBN S-274. F. signés p3vbss
    • (128v-131r) >Sequitur sermo de Maria Magdalena< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 664, n° 356 (fin différente)
    • (131r-133v) >De s. Iacobo< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 851, n° 443 (fin différente)
    • (134r-v) >Sequitur dominica Xa< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 819, n° 101
    • (135r-136v) >Dominica XIa< Conradus Holtnicker Schneyer 1, p. 761, n° 216 (fin différente)
    • (137r) [E]xiens Ihesus de finibus Thyri (Marc. 7, 31). Thyrus ut dicit glossa super Ysaiam 23 fuit nobilissima civitas …–… glorificarent Deum etc.
    • (137v-139r) >De s. Laurencio< In lectulo meo (Cant. 3, 1). Verbum istud spiritualiter intellectum potest …–… reprimenda est
    • (139r-v) >Ad materiam precedentem si volueris< Nota quod in orto voluptatis tria reperiuntur videlicet flores virentes …–… laudula graciarum
    • (139v-141bisr) >Sequitur sermo de Assumpcione Virginis< Signum magnum apparuit (Apoc. 12, 1). Sicut dicit Bernardus in sermone de Assumpcione virginis: Insipienciam meam non abscondo …–… predicare dignetur
    • (141bisv-144r) >De s. Bartholomeo< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 666, nos 377-378 (fin différente)
    • (144v-146v) >De s. Augustino< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 666-667, nos 377-378 (fin différente)
    • (146v) >Alius sermo de eodem<
    • (147r-148r) [O]stendit mihi angelus (Apoc. 22, 1). Verba proposita convenienter possunt assumi pro laude et preconia b. Augustini …–… displicebat ei quicquid
    • (148v-150v) >Alius sermo de eodem< Quis similis Deo (Ps. 88, 7). Divinus populus a David previdens …–… in paupertate
    • (150v-151r) >Nota de s. Monica< Cum ipsa esset annorum XIII parentes eius divino disposicione consilio nobili viro …–… in Deum vivum
    • (151v-152r) >Sermo de S. Iohanne Baptista< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 664, n° 345 (fin différente)
    • (152v-153v) >De s. Maria Magdalena< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 664, n° 354 (fin différente)
    • (153v) Sanctus et Benedictus notés sur 4 lignes
    • (154r-155v) >De s. Augustino< Conradus de Brundelsheim Schneyer 1, p. 743, n° 339 (fin différente)
    • (155v) [Q]uasi stella (Eccli. 50, 6). Hec verba possunt duplex exponi uno modo prout conveniunt predicatori …–… ut placet
    • (156r-157v) Homo quidam fecit cenam (Luc. 14,16). Nota quod iste homo de quo scriptum est « Deus et homo est » …–… compellunt ascendere
    • (157v) Augustinus: Legitur enim de b. Augustino quod Ambrosius ep. contra errorem diu secum disputabat …–… Ihesum Christum etc.
    • (158r) >Sermo de s. Augustino< Ecce sacerdos magnus (cf. Eccli. 50,1). Sciendum quod tota vita b. Augustini a die conversionis sue …–… non in Augustinum
    • (158v) >De caritate b. Augustini nota< Quadam die cum b. Augustinus sederet in cella sua et cor suum contemplaret …–… creator omnium creaturarum
    • (159r-163r) >Alius sermo de eodem< Auro fulgens (Esth. 15,9). Hec verba dicta sint de rege Asswero …–… vestibulum et altare etc.
    • (163v) Jacobus de Voragine Schneyer 3, p. 259, n° 491 (fin différente)
    • (164r-v) >De Assumpcione Marie< [O]ptimam partem elegit (Luc. 10,42). In isto verbo virgo gloriosa tripliciter commendatur …–… conciperet et pareret
    • (165r-v) Guibertus de Tornaco Schneyer 2, p. 287, n° 65 (fin différente)
    • (166r-168r) Franciscus de Abbatibus Schneyer 2, p. 57, n° 36 (fin différente)
    • (168v-170r) >In nativitate b. Marie virg.< Henricus de Friemar Schneyer 2, p. 667, nos 387-388 (fin différente)
    • (170r-v) >Sermo de eodem< Schneyer 6, p. 211, n° 79 (fin différente)
    • (172r-173r) >Dominica XIIII< Primum querite (Matth. 6,33). Secundum quod dicit philosophus contrariorum contrarii sunt effectus …–… dulcedinis tue etc.
    • (173v-174v) >De eodem sermo< Johannes Herolt Schneyer (cédérom),n° 129.T55 (fin différente)
    • (175r-v) >De exaltatione Crucis< [V]idebam et ecce arbor (Dan. 4,7). Arbor illa crucem Christi de qua cantat ecclesia …–… omnis caro
    • (175v-176v) >Nota de 7 donis Spiritus S.< Donum sapiencie facit nos considerare unde venimus …–… (fin mutilée) lacune de 13 f. après le f. 176
    • (177r) // Videlicet secundum Iohannem addidi genitricem
    • (177r) Fluvius egrediebatur (Gen. 2,10). In verbis istis sanctissima virgo Maria respondit triplici questioni …–… (fin lacunaire)
    • (177v) >Nota de Trinitate< [B]enedicat nos Deus Deus noster (Ps. 66,8). Sciendum quod Deus pater laudetur in nativitate filii …–… sermone eternitate
    • (178r-179v) >Sermo de nativitate b. Marie virg.< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 8, p. 854, n° 475 (fin différente)
    • (179v-182r) >Sequitur sermo de exaltacione s. Crucis< Peregrinus de Oppeln Schneyer 4, p. 561, n° 156 (fin différente)
    • (182r-184r) Vidit Ihesus hominem sedentem (Matth. 9,9). Nota quod Deus habet duos oculos unum misericordie …–… quocumque ierit
    • (184r-186v) >Sequitur dominica XV< Simon de Cremona Schneyer (cédérom), n° 47.T55 (fin différente)
    • (186v) >Sequitur sermo de angelis< Schneyer 6, p. 429, n° 28 (fin différente)
    • (187r-188r) >Dominica XV< Franciscus de Abbatibus Schneyer 2, p. 58, n° 39 (fin différente)
    • (188v-190r) >De eodem sermo< Ecce defunctus (Luc. 7, 12). Nota quod quadruplex est mors scilicet naturalis …–… Dominus noster
    • (190v-191r) >De s. Matheo< Conradus Schneyer (cédérom), n° 137.S67 (fin différente)
    • (191v-194r) >Dominica XIII< [Q]ui se humiliat (Luc. 14,11). Ihesus Christus tamquam humilitatem magister invitat nos …–… in cogitacione
    • (194r-v) >De angelis sermo< Habete formam nostram (Phil. 3,17). Sciendum quod Deus est omnium rerum principium a quo sunt …–… cor mentum// lacune d'un f.
    • (195r-198r) >Socus< Renovamini spiritu (Ephes. 4,23). Raptus apostolus in 3um celum …–… est amplexandus qui est
    • (198r-199v) >Sequitur de eodem< Johannes Halgrinus de Abbatisvilla Schneyer 3, p. 520, nos 164-166 (fin différente)
    • (199v) >Sequitur dominica XVIII< Johannes Halgrinus de Abbatisvilla Schneyer 3, p. 520, n° 167 (fin différente)
    • (199v-201r) >Sequitur de ewang. dominice 17<
    • (200r) Accesserunt ad Ihesum pharisei (Matth. 22,23). Notandum quod inter Iudeos erant tres secte scilicet scribe …–… rubore recesserunt
    • (201r-202v) Diliges Dominum (Matth. 22,37). Augustinus libro soliquiorum: Domine Deus sanctificator meus precepisti …–… glorificamur. Amen
    • (202v-203r) >Sequitur dominica 18< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 821, n° 118
    • (203v-205r) Ascendente Ihesu in naviculam (Matth. 8,23 et 9,1). In hoc ewangelio tria denotantur: primo maris transfretacio …–… iterum peccet
    • (205r-v) >De epistula istius dominice< Martinus Oppaviensis Schneyer 4, p. 135, n° 162 (fin différente)
    • (205v-208r) >Dominica 19a< Simile est regnum celorum homini regi (cf. Matth. 18,23). Nota secundum quod dicit Gregorius: Iste rex est Deus pater qui fecit nupcias …–… in futuro per gloriam etc.
    • (208v-209r) >De epistula istius dominice< Martinus Oppaviensis Schneyer 4, p. 135, n° 164 (fin différente)
    • (209v-210v) >Dominica 20< Erat quidam regulus (Joh. 4,46). Nomen regis est equivocum ad regem eternalem …–… feliciter contemplemur etc.
    • (210v-212v) >Sequitur sensus hystoricus< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 822, n° 122 (fin différente)
    • (213r-214r) >Dominica 21< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 822, n° 125 (fin différente)
    • (214v-215v) >Dominica 22< [C]uius est ymago (Matth. 22,20). Ista questio potest accipi duobus modis …–… in plateis etc.
    • (216r-v) [C]uius est ymago (Matth. 22,20). Scimus quod quelibet creatura est ymago Dei …–… confusi recesserunt etc.
    • (217r-219r) >Sermo de omnibus sanctis< Martinus Oppaviensis Schneyer 4, p. 146, n° 297 (fin différente)
    • (219r-v) >De animabus< [G]audete cum gaudentibus (Rom. 12,15). Heri gavisi sumus cum gaudentibus scilicet cum omnibus sanctis …–… ablucionem faciendo etc.
    • (220r-221r) >Alius sermo de omnibus sanctis< [D]escendens Ihesus de monte (Luc. 6,17). Nota primo quis sit mons de quo descendit …–… super hominem
    • (221r-223r) >De s. Martino< [E]cce sacerdos magnus (cf. Eccli. 50,1). Verbum per me assumptum pro Laude s. Martini …–… sanitatem recepit etc.
    • (223r-225v) >Sequitur sermo de s. Elysabeth< Jordanus de Quedlinburg Schneyer 3, p. 858, n° 513 (fin différente)
    • (226r-228r) >De s. Katherina< Mulier in celo (Apoc. 12,1). In verbis istis beatus Johannes commendat beatam Katherinam …–… minus homo
    • (228v-230r) >De virginibus< Martinus Oppaviensis Schneyer 4, p. 147, n° 314
    • (230r) Nota: Est quedam bestia nomine panthera variis coloribus decorata …–… dyabolum effugare
    • (230v-232r) >De dedicacione< Martinus Oppaviensis Schneyer 4, p. 147, n° 316 (fin différente)
    • (232v-233v) >Sermo de communis< [E]cce sacerdos magnus (cf. Eccli. 50,1). Notandum quod omnes dies nostri sunt tantum VII per quos discurrit vita nostra …–… temptacionibus meis etc.
    • (234r-235v) >Sermo in die animarum< [S]icut pater habet vitam (Joh. 5,26). Deus triplicem vitam hominibus dedit …–… sacramentum altaris
    • (235v) Amice ascende (Luc. 14,10). Bernardus: Omnes illi infelices sunt qui ascendunt per presumpcionem …–… sub potenti etc.
    • (236r-237r) Jacobus de Voragine Schneyer 3, p. 231, n° 136 (fin différente)
    • (237v-239r) >Dominica 19< Ite dicite invitatis (cf. Matth. 22,4). In verbis istis exprimitur divine largitatis …–… quasi eterna
    • (239v-242r) >Dominica XX< [A]scendente Ihesu in naviculam (Matth. 8,23 et 9,1). Circa quod sciendum quod per navem religio iterum …–… dicens benefecit etc.
    • (242r) Renovamini spiritu (Ephes. 4,23). Nota quod est triplex renovacio scilicet nature gracie et glorie …–… impassibiles agiles
    • (242v) Renovamini spiritu (Ephes. 4, 23). Sciendum quod anima creata est ad ymaginem et similitudinem divine trinitatis …–… peccatum abhominaberis
    • (243r-v) Elevavit me Spiritus (Ez. 8,3). In istis verbis duo sunt verba primo qualiter spiritus noster inter celum et terram elevetur …–… in Hesionem
    • (244r) >Dominica XX< Heri hora 7a (Joh. 4, 52). Hora 7a requiescunt fideles a ferventissima persecucione …–… presenciam subversorum
    • (244v-245v) >De eodem< Erat quidam regulus (Joh. 4,46). Sciendum quod nomen regis est equivocum ad regem eternalem …–… filii etc.
    • (246r-v) >De epistula dominice 22< Confortamini in Domino (Ephes. 6,10). Sciendum quod sicut vidimus in bellis corporalibus …–… et agendis etc.
    • (247r-248r) >Dominica 22< Cuius est ymago (Matth. 22,20). Bernardus: Rectus Deus rectum fecit hominem …–… totaliter etc.
    • (248r) Filia mea modo defuncta (Matth. 9,18). Dicitur communiter quod bona vita ducit ad bonam finem …–… vite spiritualis
    • (248v-251r) [L]oquente Ihesu ad turbas (Matth. 9, 18). Nota quod servis Dei valet corpus suum …–… cor hominis etc.
    • (251r) >Ewang. de omnibus sanctis< Johannes Felton Schneyer (cédérom), n° 175.T63
    • (251v-252v) >De omnibus sanctis< Beati pauperes (Matth. 5, 3). Nota quod in presenti ewangelio beatitudo omnium sanctorum exprimitur …–… percipere mereamur
    • (252v-254r) >Nota hystoriam de s. Cecilia< Jacobus de Voragine: Legenda aurea, cap. 165 éd. Maggioni, p. 1180, phrase 9 - p. 1187, phrase 181
    • (254r) Opera misericordie sunt XIIII: VII corporalia … Cf. Bloomfield, n° 3692
    • (254v-256v) >Nota hystoriam Katherine< Cum Katherina pulcherrima regis quondam Costi filia …–… corde suo
    • (257r) >De s. Katherine< Legitur in Vitis patrum quod angeli VI vicibus locuti sunt ei …–… dignitate etc.
    • (257v) >Nota de Assumpcione Marie< Maria optimam partem (Luc. 10, 42). Nota quod licet Dominus multas sacerdotes commendaverit …–… partem elegit
    • (258r-260r) Loquente Ihesu ad turbas (Matth. 9, 18). Eiciendum quod Dominus tres mortuos suscitavit scilicet illam puellam in domo …–… terram illam
    • (260v-261v) >Dominica 24 de ewang.< [C]um sublevasset (Joh. 6, 5). Secundum quod dicit Augustinus litteras pulchras et bene formatas …–… angelorum manducat
    • (262r-265v) >Dominica 15 [=25]< Guibertus de Tornaco Schneyer 2, p. 289, n° 79 (fin différente)
    • (266r-v) >Dominica 4 post Pentecosten< Iohannes Crisostomus super Mattheum dicit: Signum studiosi agricole est …–… preceptor
    • (267r-269r) >Sermo de dedicacione< Schneyer 9, p. 536, n° 78
    • (267v) >Sermo de dedicacione etc.< [E]t ille festinans descendit et excepit illum gaudens …–… agregacionem nos perducat Dominus
    • (269r-v) Legitur in libro Daniel prophete: De ultimis temporibus et de illo libro et aliis prophetarum libris dicunt doctores …–… interrumpti sunt etc.
    • (269v) >De s. Ůdalrico< BHL 8366b­d (abrégé) la copie s'interrompt en milieu de page: limina Petri et Pauli visitare//
  • F. 270r-272r bl.
  • F. 272v De sex generibus hominum qui ad cenam a Deo praeparatam non venerunt Legitur quod Romani colebant pro deo Saturnum qui fertilis dicitur …–… facta est libera et//, la suite manque.
Entstehung der Handschrift: sud de l'Allemagne, peut-être Zurich selon les textes au f. Av.
Provenienz der Handschrift:
  • probablement le couvent d'augustins de Zurich selon les notes figurant au f. Av et sur le fond de cahier entre les f. 269/70.
  • 1r Frm. Eremit. S. Augustini Friburgi Helvet. 1654. Cité dans l'Inventaire de la bibliothèque d'avant 1663, voir ci-dessus, p. 32.
Erwerb der Handschrift: Entré à la B.C.U. en 1848: (plat sup.) cote au crayon L 52, XXe s.
Bibliographie:
  • Catalogue Fribourg, 1855, p. 609, n° 189
  • Bruckner, Scriptoria 11, 1967, p. 21, note 57.