Basel, Universitätsbibliothek, A XI 71
Creative Commons License

Aus: HAN. Verbundkatalog Handschriften - Archive - Nachlässe, 2018.

Manuscript title: Sammelhandschrift (Theologie)
Date of origin: 15. Jahrhundert
Former shelfmark: Kartause Basel, Bibliotheca antiqua, E cxxiiii (alt)
Support: Papier, 14,5 x 10,5 cm, mit Ausnahme von Bl. 181, 182 und 200 (etwas kleiner) und Bl. 164 (ca. 14,5 x 12,5 cm; das Blatt ist gefaltet, damit es in den Buchblock passt). Wasserzeichen: p mit in zwei konvergent gekrümmte Spitzen auslaufendem Schaft; Dreiberg in Kreis, darüber Stab mit Kreuz (Keinz 82?); Ochsenkopf mit Stern zwischen den Hörnern; Kreis mit Kreuzstange (Bruchstück). Bl. 31r, 55v, 56r, 79v, 80r und 130 abgegriffen und beschmutzt
Extent: 1 Band (228 Blätter)
Format: 14,5 x 10,5 cm
Foliation: Moderne Bleistiftfoliierung 1-228; alte Tintenfoliierung 1-56.56.58-78 auf (modern) 75r-132r
Collation: (VII-1)12 + V 22 + (VI-4)30 + (VII-1)43 + 8 VI139 + 2 V159 + (VI+1)172 +(VII-4)182 + 3 V212 + IV220 + (V-1)228. Das äusserste Blatt der ersten und letzten Lage ist jeweils als Spiegel in den Deckel geklebt. Nach Bl. 12 und 43 sowie vor Bl. 221 ist jeweils ein Blatt herausgeschnitten, nach Bl. 30 und vor Bl. 173 jeweils vier Blätter; Blatt 164 ist zusätzlich eingebunden
Page layout:
Writing and hands: Verschiedene Hände des 15. Jahrhunderts, meist von dessen Anfang
Decoration:
Additions: Zusätze/Korrekturen von anderen Händen an den Seitenrändern und vereinzelt im Text
Binding: Mit gepresstem Schweinsleder überzogene Holzdeckel, Streicheisenlinien und Einzelstempel (Palmette in doppelt gezogenem Quadrat), eine Schliesse. Rote und weisse Ledersignakeln. Auf dem Rücken Pergamentetikett mit der Aufschrift Hugonis opusculum de rota vere religionis. Auf dem vorderen Spiegel durchgestrichene Inhaltsangabe.
Main language: Lateinisch
Contents:
  • 1r Titel, alte Signatur und Besitzvermerke; excerpta varia
  • 1v Inhaltsverzeichnis In presenti libellulo continentur subnotata videlicet 1. Super concordanciam evangelistarum quatuor hore devotissime atque pulcherrime. 2. Oraciones ad V vulnera Christi. 3. Formula confessionis cotidiane pro secularibus sacerdotibus. Dupliciter. 4. Aliqua bona hortamenta hinc inde dispersim collecta
  • 2r-8r Cursus horarum canonicarum de passione domini >Prefaciuncula. Quia septem hore canonice in honorem dominice passionis ab ecclesia frequentantur, dignum foret < in pace tecum in amicorum tuorum numero requiescere merear sine fine. Qui vivis et regnas etc.
    Am oberen Rand von 2r von einer jüngeren Hand des 15. Jahrhunderts die Überschrift Titulus Hugonis opusculum de rota vere religionis, die sich auf das auf Bl. 32r beginnende Stück bezieht, sowie die alte Signatur E cxxiiii. Vgl. A X 96, 50r-55v, und B XI 13, 62v-74r; dort aber je ohne die erste Antiphon und den Teil ad Mariam virginem sowie stets mit anderem Gebet.
  • 8v leer
  • 9r-10r Orationes ad quinque vulnera Christi >Oraciones ad V vulnera Cristi< Ave salvificum sinistre manus domini …–… tua clemencia graciose admittendo
    Auch in A X 96, 48v-50r
  • 10v-12v >In missa ante venerabilis sacramenti sumpcionem dictis dicendis et eciam post sumpcionem nonnulli breves habent pro devocione meditaciones ante sumpcionem memoria< Eya tu fons pietatis piissime domine Ihesu Christe fili dei vivi et gloriosissime virginis Marie age mecum pie. Timeo namque
    • (11v) >Post sumpcionem memoria< Bene veneris unica salus corporis et anime mee desiderium cordis mei summum bonum …–… aliorumque tuorum sanctorum etc.
    Auch in A X 96, 35r-37r
  • 13r-15r Cursus de vita Mariae virginis cum oratione ad matutinas de conceptione >De concepcione suffragium. Antiphona< Tota pulchra es corpore et anima Concepcionem sanctam virginis Marie venerantes ab omni clementer expurga vetustate delictorum …–… Et fastidium ydemptitatis tolli delectabilius etc.
  • 15v-20r Modus confitendi pro saecularibus sacerdotibus >Sequens formula extracta est ex trivio Bonaventure de via purgativa originaliter (16r) Modus confitendi pro secularibus sacerdotibus< Confiteor deo et beate Marie et omnibus sanctis etc. …–… (17v) per me reddo me culpabilem.
    • >Sequens modus est collectus ex usu et consuetudine cum practica cotidiana< (18r) Confiteor etc. venerabilis pater ego dico culpam meam …–… pro me misero peccatore etc.
  • 20v leer
  • 21r-29v Aurelius Augustinus, Ludolphus Saxonicus: Excerpta ex (Ps.-)Augustino, Ludolfo Cartusiensi aliisque >Augustinus in libro de triplici habitaculo< Regnum dei plenum est lucis et pacis(21v) que preparavit deus diligentibus se.
    • >Idem Augustinus< Lacus inferni plenus est tenebrarum, discordie …–… (23r) ad urbem regiam perveniamus in qua ipse regnat per infinita secula. Amen.
    • >Ludolphus Cartusiensis in vita Christi< Valde periculosum est quod peccator in sordibus …–… (27r) non proprie sperant, sed presumunt.
    • >In quodam devocionali< Sciendum quod quidam devotus peciit a domino deo sibi revelari …–… (28r) purissimum summe et sanctissime trinitatis.
    • >Ex epistola de Eemsteyn< Nota octo per que omnium virtutum perfectionem assiqueris …–… Nemo enim potest nimium diligere deum. >Item Augustinus<. In hoc mundo non timere non dolere non periclitari impossibile est, sed plurimum interest qua causa qua expectacione quo termino quisque paciatur
      Vgl. zu 28r-29v Johannis [de Schoonhovia] epistola prima in Eemsteyn vel adhortatoria ad nepotem Symonem de vita religiosorum in der Wolfenbütteler HS 404 (339 Helmst.), die freilich vielleicht mit der epistola des Johannes Cartusiensis de Hamburg identisch sein könnte
  • 30r-30v Jacopone da Todi: Versus de contemptu mundi >De contemptu mundi< Cur mundus militat sub vana gloria …–… (30v) Felix qui poterit mundum contempnere.
    • >Nota< Que fecisse voles hoc tempore quo morieris hec facies quando corpore sanus eris …–… Postea gaudebunt qui nunc sua crimina flebunt
    Druck: Daniel (1855-56), S. 379; vgl. ebd. Band IV, S. 288, und Böhmer (1871/75), S. 145
    30r-30v: Chevalier 4146; Walther, Init. carm. 3934 (Handschrift genannt)
    30v: Walther, Prov. 22977 (Handschrift genannt); 9750; Walther, Init. carm. 12691
  • 31r-31v Verzeichnis der von Bischof Hilarius zum Gebrauch beim Gebet bestimmten Psalmen Beatus Hylarius episcopus extraxit hos psalmos de psalterio per quos debemus pro specialibus negociis deum deprecare …–… Domine refugium factus est nobis
  • 32r-44v Hugo de Folieto: Rota verae religionis >Incipit prologus prime partis Hugonis de Sancto Victore de rota vere religionis< Sicut conperi non est tibi frater onerosum diu fuisse discipulum …–… ascendere contradicat. >Explicit de rota vere religionis<
    Wird zu Unrecht Hugo von St. Victor zugeschrieben; vgl. Hauréau (1886), S. 166. Stellenweise deutsche Randglossen von anderer Hand
  • 44v-61r Hugo de Folieto: Rota simulatae religionis >Incipit prologus secunde partis de rota simulate religionis< Post rotam vere religionis locuturi sumus frater de rota simulacionis …–… aliqui pociora dicant. Explicit Hugo de Sancto Victore primo de rota vere religionis deinde de rota simulate religionis. Deo gracias. Finitus est liber XIX Kalendas Iunii anno domini MºCCCCºVº
  • 61v-67r Ps.-Anselmus Cantuariensis: Sermo de miseria humana i. Quaedam dicta utilia collecta ex dictis Anselmi >Incipiunt verba beati Anselmi Cantuariensis arcepiscopi super miseram vitam humane condicionis et hominis peccatoris< O homo qui ex anima racionali et humana carne subsistis …–… et super omnia adiutor fortis et potens, pater futuri seculi, princeps pacis amen
    Das vorliegende Stück ist beträchtlich länger als das in der PL gedruckte
    PL 158, 1051ff.
  • 67r-73v Bernardus Claraevallensis (?): Parabola de conflictu civitatum Babylonis et Jerusalem >Incipit parabola beati Bernhardi de conflictu civitatum scilicet Babilonis et Ierusalem< Inter Babilonem et Ierusalem nulla pax est …–… et a dextris caritatis decem milia. Hec Bernhardus
    Vgl. Janauschek (1891), S. VII, Nr. 50
  • 74r-133r Ps.-Albertus Magnus: Tractatus de veris virtutibus sive Paradisus animae, cap. I-XVIII [Späterer Zusatz am oberen Rand: Albertus Magnus est auctor istius tractatus qui vocatur paradisus anime.] >Incipit prologus verarum virtutum< Sunt quedam vicia que frequenter speciem virtutum assumunt …–… licet forte minus sufficit ad salutem. >Explicit<
    [Späterer Zusatz:] Paradysus anime compilatus per magistrum Albrechtum.
    Druck: Opera omnia ed. A. Borgnet 37, Paris 1898, S. 447ff. (Kap. 18 ist im Druck etwas kürzer)
  • 133v Excerpta Ier. ad rusticum. Prudentis viri est dissimulare …–… et pontifex rationum
    Zwei Zitate aus Hieronymus' Ad Rusticum und Proverbia sowie eine Commendatio summi pontificis
  • 134r-139r leer
  • 139v Tabula zum Paradisus Animae Caritas ad deum 1. Caritas ad proximum 2. …–… Largitas 56. Veritas 58
    Zahlen korrespondieren mit der alten Tintenfoliierung
  • 140r-152r Lucius Annaeus Seneca: Excerpta ex epistolis moralibus ad Lucilium >LV< Omnia rerum omnium si observentur indicia sunt et argumenta morum
    • (150r) >Ex epistolis Senece ad Lucillum de 92a de utilitate adversitatis< Liberalis noster nunc tristis est …–… Virtus semper invidiam parit. >Huc usque Seneca<
    Druck: Vgl. Senecae opera vol. III ed. O. Hense, Leipzig 1898
  • 152r-152v Sententiae philosophorum Cum quidam Aristippo philosopho diceret homines te contempnunt et illos asini inquit …–… [endet mit sententia des Agisilatus(!)] et locutus fueris pauca
  • 153r-157v Aurelius Augustinus: Excerpta de libro supplicationum >Excerpta de libro supplicacionum beati Augustini< Ihesu nostra redempcio amor et desiderium …–… anima mea solo et semper amore et desiderio tui. >Explicit<
  • 158r-163v Excerpta varia Augustinus in epistola ad Pau. Qui didicerint a domino Ihesu Christo mites esse …–… quam malo iniuriam vincere
    Exzerpte aus Augustinus, Isidor, Isaac abbas Syriae, Seneca, Boethius, Gregor, Cassian, Ovid, Sallust, Eusebius, Cicero, Hieronymus, Valerius Maximus
  • 164r-164v Notae de disputatione quadam super sacram scripturam Ego dixi si quis querat quomodo se probet an diligat legem dei hoc propheta se ipsum interrogavit (164v) Iohannes Damascenus in libro sententiarum suarum. Omnis scriptura a deo inspirata et fabulas alienas canibus proiciamus. Hec Damascenus in libro sentenciarum suarum quarto capitulo IX. …–… incarnacionem domini factis
  • 165r-165v Versus de significatione vestimentorum sacerdotalium >Versus de significacione vestimentorum sacerdotalium< Arma tui Christe signant vestimina misse. Quelibet hystoriam dat vestis et allegoriam. Amictus. Blasphemos ictus velumque notat amictus …–… Stans crux in medio federat ista duo
    Vgl. A XI 62, 165r
    Walther, Init. carm. 1485 (Handschrift genannt)
  • 165v-166v Nota de viginti quinque signis canonis >Nota< Secundum Innocencium quod XXV signa canonis significent que sepcies fiunt in missa Christi passionem significancia prima tria ibi videlicet hec dona …–… Ex. Meditare
  • 166v Versus de papa quae fuit mulier Moguntiam veniens ex Anglia >Versus de papa que fuit mulier Moguntiam veniens ex Anglia< Papa pater patrum pandit papisse opertum. Papa pater patrum peperit papissa puellam. Papa pater patrum papisse pandite partum. >Orate pro me propter deum<
    Walther, Init. carm. 13644 (Handschrift genannt)
  • 167r Versus de natura apis >Natura apis< Sedula parta brevis mel fert habitant simul omnes. Atque ducem sequitur perit uncta revivit aceto. Et ledens moritur caste gingnit cibus et flos. Angulata domus fumum fugit et lapides fert
  • 167r Versus de casibus episcopalibus et papalibus
    • >Casus episcopales< Incestum faciens deflorans aut sodomita. Sacrilegus patris percussor vel homicida.
    • >Casus papales< Pontificem queras papam si miseris ignem. Si percussisti falsus Symonve fuisti. Percutiens clerum Romam petat excipiuntur. Vesanus erudiens leviterque iocans minor etas. Femineus sexus claustralis egerque senectus.
    • >Quod te non ledit fac vadere quomodo vadit< Augusti fructus mortales dant tibi luctus
    Walther, Init. carm. 17472, 9170, ähnlich 14234 (Handschrift überall genannt), 13976; Walther, Proverbia 26066, 1758
  • 167v-168r Officium de corpore Christi ad horas >De corpore Christi ad horas< Ad primam. Sapiencia edificavit sibi domum miscuit vinum …–… in tua semper dileccione maneamus per eundem
  • 168r-170r Excerpta ex libro descriptionis Terrae Sanctae [168r Nachtrag zu 169v. Anfang auf 168v:] >Ex libro descripcionis terre sancte< De longitudine et latitudine terre sancte secundum quod iam diligencius considerare potui exponam …–… et est semper fumans et tenebrosum sicut caminus inferni
  • 170v-171r Exhortatio quaedam >Ad Romanos 13 exhortatio quedam< Ego. Hora est nos iam de sompno surgere quia propior est nostra salus quam cum credidimus. Nox precessit [Rom. 13,11-14]. Conversacionem vestram habentes bonam in omni pietate et humilitate in paciencia et mansuetudine …–… auctoris nostri frangentur eloquiis
  • 171r Nota de temporibus iudicum Israel >Tempora iudicum Israel< Nota ab ingressu filiorum in terram promissionis …–… ubi primo fuit Eleasar
  • 171v-175r De triplice lumine >Ego. Multiplex accepcio huius diccionis luminis< Nota quod triplex est lumen scilicet naturale corporale naturale mentale et spirituale sive gracie …–… per curiositatem et vanam gloriam in se ipsis evanescant et deficiant. Quod a nobis avertere dignetur Ihesus Christus qui est deus benedictus in secula. Amen
  • 175v-177v Versus varii
    • >Ieiunii virtutes< Ieiunium sonat domat illustrat levat aptat pacificat salvat dulcorat debita donat …–… ieiunium munda dat corda iocunda rotunda
    • >Versus decretalium< Iudex iudicium clerus sponsalia crimen
    • (176r) >De confessione< Sit simplex humilis confessio pura fidelis …–… fortis et accusans et sic parere parata.
    • >Hiis casibus contingit intencio confessionis< Lesor et offensus odiens banno vel ligatus …–… Hii non solvuntur quotiens sua probra fatentur.
    • >Item hostiensis< Frater odit vel apostata sit rennuitque fateri penituisse piget pristina culpa redit.
    • >In hiis casibus potest mutari confessor< Participi stulto prodenti solicitanti excluso leso diviso non fatearis.
    • (176v) >Luxuria< Corvus equus porcus ignis grecusque sagena
    • >De castitate< Nobilis angelica casti preduccia vita …–… luxuriam removent mentisque mundiciam fovent.
    • >De foliis lilii< Custos fuge tace labor asperitus maciesque
    • (177r) >Gula convivio ebritate [sic] vitanda< Loth Noe pistor Aman Eva sic Baptista Iohannes
    • (177v) >Fragilitas in sompnis tot modis causatur< Corde prius doleas et cum poteris fatearis.
    • >Contra accidiam< Casibus in denis nocet accidiare cuivis …–… Dum instat fervidum debes percutere ferrum
    Fortsetzung der Verssammlung folgt auf 180r
    Druck: 175v Walther, Init. carm. 9802 (diese HS) und 9895 (HS genannt); 176r 18330 (HS genannt), 10073 (diese HS), 6866; 176v 3379, 11833 und 3996 (alle diese HS); 177r 10397 (diese HS) und 2531 (HS genannt)
  • 178r-179r Excerpta ex chronica Maguntina
    • >Moguntina civitas primo a quo fundata sit. Ex vita sancti Aurei episcopi Moguntini< Civitas insignis et auguste nobilitatis Moguncia primo Iulium cesarem principalem habuit fundatorem
    • (178v) >Moguncia destruitur<
    • (179r) >Moguncia reedificatur< est decollatus scilicet anno domini CCCCXXXVIII tempore Theodosii iunioris. Eodem tempore Paulinus viguit episcopus Treverensis
  • 179v De conquesta Terrae Sanctae >De conquesta terre sancte qualiter et quando fuit acquisita< Anno domini MXCVIº Petrus Heremita de regno Francie copiosam utriusque sexus secum trahens multitudinem …–… fratrum hospitalium sancte Marie Teutonicorum in Ierusalem
  • 180r-182v Versus varii
    • >Salicis natura accidioso comparatur< Leuca salix sterilis et amica paludis amara
    • >De pavone< Voce Sathan penna cherubin cervice draconem
      180v-181v andere Einschiebsel, s.u.
    • (182r) >Proprietates Renensium< Westphalus et Saxo levipendunt dona minuta. Sed nil Renenses cupiunt nisi culmen honorum.
    • >Quattuor sensus sacre scripture< Littera gesta docet quid credis allegoria. Moralis quid agas quo tendas anagoia [sic].
    • >Nota quando et a quo Treveris sit fundata scilicet septimo anno Abrahe< Nini Semiramis que tanto coniuge felix plurima possedit sed plura prioribus auxit non contenta suis nec totis finibus orbis expulit a patria privignum trebeta regno insignem profugus Treverim qui condidit urbem.
    • >Ierusalem< Solima Lusa Betel Ierosolima Iebus Helya urbis sacra Ierusalem dicitur atque Salem.
    • >Animalia in sensibus excellencia< Nos aper auditu precellit aranea tactu vultur odoratu linx visu symea gustu.
    • >Ruta< Utilis est ruta quia lumina reddit acuta. Omnis masculus A nascens E femina profert. A dat Adam genitor E dedit Eva peior
    • (182v) >Proprietates ignis<
    • >Proprietates aque<
    • >Mulieres fuge< Emineas dum femineas concernis ydeas …–… Est gravius sponsam zelotipare dei
    Fortsetzung zu 175v-177v.
    Druck: 180r Walther, Init. carm. 10265 (diese HS); 182r Walther, Prov. 34273 (s. Walther 1959, 291, Nr. 195), Walther, Init. carm. 10358 und 11807 (jeweils HS genannt), ähnlich 12243, 13364; 182v Walther, Init. carm. 5359
  • 180v-181v Notae variae
    • >Electores imperatorum qui sint< Imperator Romanus. Assumitur hodie et eligitur …–… Rex Arragonie. Rex Sardinie.
    • (181r) >Ad faciendum incaustum< Recipe quartam partem mensure Maguntinensis de aqua id est eyn Eichtmasz Et hec est probacio incausti huius. Et hoc in Colonia. Sed in Moguncia et Francfordia in duplo plus valet sed in Basilea IIII sed
    • (181v) >Alia forma facilior et utilior predicte forme< Recipe unciam …–… hec est probacio huius incausti
  • 183r-188r Ps.-Aurelius Augustinus: Excerptum ex soliloquiis animae ad deum sive speculo peccatoris >Incipit excerptum de soliloquio Augustini< Cognoscam te domine cognitor meus …–… ut securi perveniamus ad portum salutis eterne. Amen. >Explicit<
  • 188v-192v Lucius Annaeus Seneca: Excerpta ex epistolis ad Lucilium >Incipiunt excerpta de epistolis Senece ad Lucilium. Ex prima< Ita fac mi Lucili …–… latronum more. In hoc nos amplectuntur ut strangulent
  • 192v Augustinus, Petrus Lombardus Zwei Zitate >Augustinus< Septem pungna est in corpore mortis …–… eosque commaculavit
  • 193r-202v Notae variae
    • >Ego. >De equanimitate<< Si quid adversi vel displicibile evenerit … (195v) qui dividius et laboriosius pungnaverit.
    • (196v) Nocte rubens celum cras indicat esse serenum Os homini sublime dedit
    • >Ex racionali divinorum. In die parasceve hoc< est VIII kalendas Aprilis diversa temporum curricula deus
    • >Versus< Salve festa dies que vulnera nostra coherces …–… latro per Christum tam dulce suscipit. Amen.
    • (197r) >In suo dyalogo Isidorus< Adversitas corporis remedium est anime …–… (198r) ipsa convertitur in peccatum.
    • >Basilius contra solitarie habitare volentes< Culpas suas unusquisque facile non dinoscit …–… (198v)tamen edificande domui operam dabit.
    • >Cassianus in collacionibus< Abbas Pyamon dixit est quoddam genus monachorum …–… sed expugnacione pariuntur.
    • >Rabanus in libro de honore sancte crucis< Sancti viri in presenti vita quanto magis …–… sublevat ascensus contemplacionis.
    • (199r) >Passio Christi fuit maxima< Legitur quod cuidam homini devoto fuerit revelata passio Christi. Inter cetera que ei ostensa sunt scribit. Do die Jůden mit irer geselschaft Christo engegen quamen daz sie in fiengen und fragete pin an die sie erdenken und vollenbrengen mochten. Ad ista videntur concordare 199v id pocius eligendum.
    • (200r) >Nota de iniuria< Seneca ponit quatuor remedia …–… sub cuius ramis et umbra refrigeras. Virga fuit.
    • (200v) >Ex libro erudicionum< Proprius sensus est valde periculosus in religione …–… religioni multum nocet.
    • (201r) >Notus in Iudea< Augustinus super psalmum. Displicet deo …–… surgere qui frustra surrexit.
    • (201v) Tempore passionis Christi …–… so wirt iz danne alles kuntlich.
    • (202v) >Prosper metrice< Velle magis …–… sociale malum
    196r Zitate aus Seneca, Cicero, Decreta, Aristoteles, Augustinus, 196v Prudentius, 201v Nicolaus de Lyra, 202r Henricus de Hassia, 202v Prosper Aquitanus.
    Druck: 196v Walther, Init. carm. 11896 (HS genannt) und 17100 (= 17928); 202v Walther, Prov. 32944
  • 203r-204v Collatio trimembralis et moralis >Collacio trimembralis et moralis< Ego. Nota quod multiplex trinitas invenitur in sacra scriptura magnum misterium per spiritualem significacionem in se continens …–… quando erimus sicuti ipse est. Quod nobis prestare dignetur pater et filius et spiritus sanctus unus deus per omnia seculorum secula amen
  • 205r-228v Notae variae
  • 205r Zitate
    Zitate aus Bernhard Liber V. ad Eugenium und aus dem Manuale des Augustinus
  • 205v leer
  • 206r-207v Gregorius Magnus: Auctoritates Gregorii de Moralibus >Auctoritates Gregorii de Moralibus< Iob capitulo XIIº. Habundant tabernacula predonum et audacter provocant deum …–… finis cottidie ostendit
  • 207v Zitate
    Zitate aus Ovids Liber Epistolarum und Cato
  • 207v Versus de cella Non contristeris celle cellita rigore. Nam cum plus steteris ibi vives absque dolore …–… Si pacem queris hinc rarius egredieris
    Vgl. A XI 60, 144v
    Druck: Walther, Init. carm. 11997 (HS genannt)
  • 208r-208v Zitate
    Gregorius, Augustinus, Venturinus, Johannes Damascenus
  • 209r-210v De Catone et dictis eius >De Catone et dictis eius<una dies qualis fuerit monstrabit amicus. >Sufficit de Catone<
    Enthält einige Exzerpte aus den Disticha Catonis
  • 210v-213r Cicero, Johannes Damascenus, Seneca, Augustinus Zitate >Tulius libro tertio de officiis< Publium Scipionem scripsit …–… quasi amare saginam
    Cicero-Zitate aus De officiis und Cato de senectute
  • 213v-215r Orationes duo ad beatam Mariam
    • >Oracio ad beatam Mariam< O gloriosa virgo Maria dei genitrix immaculata et tota pulchra …–… (214r) in omnibus causis angustiis et neccessitatibus meis. Amen. Nota quod hanc oracionem et sequentem de beata virgine quidam religiosus actitavit dum constitutus esset in magna neccessitate et tribulacione.
    • (214v) Ego. …–… >Item oracio ad beatam Mariam< O Maria stella maris huius turbulenti et fluctuosi respice tribulatos atque eternaliter letari secum faciat. Amen
  • 215v Notizen über den Kartäuser Prior Gwigo und über Hiob Gwigo prior Carthusie quintus post dominum Brůnonem primum priorem Carthusie …–… post flagella CXL annis
  • 216r-217v Nicolaus de Lyra: Excerpta ex De creatione mundi >De creacione mundi< Iuxta condicionem …–… illius temporis ut visum est
  • 218r-219r De Hugone Lincolniensi
    • >Hec est porciuncula sermonis sancti Hugonis Lincolniensis qui postea sequitur copiose in alio libello< Eo vel modice prelibare illud manna …–… quidquid mundus novit dulce vel amarum. Quod et nobis prestare dignetur Ihesus Christus dominus noster qui super omnia est benedictus in secula. Amen.
    • >Ex vita sancti Hugonis< Anno igitur gracie millesimo ducentissimo [sic] beati Martini octabarum die sexto brevi intervallo post solis occasum …–… Nota hec prescripta excerpta sunt de vita sancti Hugonis. Quam vitam quidam religiosus alterius tamen ordinis [am Rand: Cluniacensis] conscripsit in quinque libros eam distingwens [Zusatz: qui fuit capellanus eius]
    Der Sermo zu Beginn ist ein Bruchstück; der Anfang fehlt. Nach dem zitierten Text folgen einige Auszüge aus dem Speculum historiale des Vinzenz von Beauvais und aus der Vita Hugonis episcopi Lincolniensis des Adam Capellanus (BHL 4018)
  • 219v-220r Zeittafel Ab Adam usque ad diluvium fuerunt anni duo milia CC XLII …–… anno 1315 factus fuit papa
    Zeittafel mit den Jahreszahlen einiger Kirchenväter und den Gründungsdaten der wichtigsten Mönchsorden
  • 220v Modus bonus confitendi Confiteor deo et beate Marie et omnibus sanctis et tibi pater quod peccavi …–… gracias debite non persolvi. >Modus bonus confitendi<
  • 221r-222r Isidorus Hispalensis: Excerpta ex libro V. Etymologiarum de sex aetatibus mundi >Isidorus ethimologiarum quinto< non sunt ab aliquo nomine natura certitudinabiliter et precise
  • 222v-224v Excerpta varia
    Exzerpte aus dem Rationale divinorum officiorum, dem Speculum historiale, Flavius Josephus' De bello Judaico, der Scolastica historia und aus kurzen Chroniken
  • 224v Oratio ad beatam virginem >Oracio ad beatam virginem< O gloriosa o magna o pia o multum amabilis virgo Maria. Tu nunquam nominari potes …–… a lepra carnis et spiritus. Amen
  • 225r leer
  • 225v-228v Varia annalistica Anno domini CCCC XL Augustus episcopus Yponensis et doctor egregius obiit anno vite sue LXXVIII pontificatus vero XXIX. …–… Johannes XXIIIus postquam depositus est vacavit sedes eius II annos. Sunt pape bini noscunt cuncti peregrini. Urbanus Rome stat Clemens Avinione. M ter C presto L bis X IX manifesto
    Die Notizen betreffen vorwiegend Ereignisse aus der deutschen, speziell aus der Kölner und Mainzer Geschichte
    Druck: 228v Walther, Init. carm. 18855 (HS genannt)
Provenance of the manuscript:
  • Aus der Basler Kartause, vgl. alte Signatur E cxxiv auf 1r und 2r sowie Besitzeinträge auf den Seiten 1r: Liber Cartusiensium in Basilea continens subscripta verso folio und Liber Cartusiensium Basilee, 20r: Liber Cartusiensium Basilee, 139v: Iste liber est fratrum Carthusiensium Basilee, 160r: Codex Carthusiensium Basiliensium und 228v: Cartusiensium in Basilea.
  • Der Band scheint aus der Mainzer Kartause nach Basel gekommen zu sein. Mundart der deutschen Stücke möglicherweise rheinfränkisch.
Acquisition of the manuscript: Eigent.: Öffentliche Bibliothek der Universität Basel
Bibliograph. Nachweise
  • Binz, Gustav. - Die Handschriften der Öffentlichen Bibliothek der Universität Basel / beschrieben von Gustav Binz. Abt. 1, Bd. 1, Die deutschen Handschriften der Öffentlichen Bibliothek der Universität Basel. Abt. A. - Basel : [Universitätsbibliothek], 1907, S. 343-353
  • Steinmann, Martin. - Ergänzungen zu Binz (1907). Ungedruckt, ca. 1975
  • Scarpatetti, Beat Matthias von u.a. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz ..., Bd.1, Dietikon-Zürich 1977
Literatur
  • Böhmer, Eduard. - Romanische Studien, Band 1. - Bonn, 1871/75
  • Daniel, Hermann Adalbert. - Thesaurus hymnologicus, 5 Bände. - Leipzig, 1855-1856
  • Hauréau, Barthélemy. - Les Oeuvres de Hugues de Saint-Victor: essai critique. - Paris, 1886
  • Janauschek, Leopold. - Bibliographia Bernardina. - Wien, 1891
  • Janner, Sara u. Jurot, Romain. - Die handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus, Bd. 9: Schweiz, 2 Teile, Wien 2001
  • Schullian, Dorothy M. - A revised list of manuscripts of Valerius Maximus, in: Miscellanea Augusto Campana (= Medioevo e umanesimo 45), Padova 1981, S. 695-728, hier S. 697 (betr. 158r)
  • Walther, Hans. - Scherz und Ernst in der Völker- und Stämme-Charakteristik mittellateinischer Verse, in: Archiv für Kulturgeschichte 41 (1959), S. 263-301, Nr. 195 (betr. 182r)
Online